[www-tr-gc] copyleft çevirisi

[Sönmez Kartal]

Bitirdiğim çeviri aşağıdadır.

http://www.gnu.org/copyleft/copyleft.html

Özgürlük paylaşım hakkı nedir?

Özgürlük paylaşım hakkı bir program veya diğer bir işi özgür yapmak ve
programın, bütün değiştirilen ve geliştirilmiş sürümlerini de aynen
özgür yapılmasını isteyen genel bir yöntemdir.

Bir programı özgür yazılım yapmanın en basit yolu, onu kamuya açık,
telif haksız yapmaktır.  Bu insanları, programı ve onların
geliştirmelerini paylaşmlarına olanak sağlıyor, eğer öyle düşünüyorlar
ise.  Ama, aynı zamanda iş birlikçi olmayan insanları da programı mülk
yazılıma çevirmesine de olanak sağlıyor.  Az ya da çok, değişiklikler
yapabililrler ve sonucu bir mülk mal olarak dağıtabilirler.
Programın değiştirilmiş haline ulaşmış kimseler, programın asıl
yazarının verdiği özgürlüklere sahip değildirler; aradaki kimse o
özgürlükleri aldı.

GNU projesinde, hedefimiz bütün kullanıcılara GNU yazılımını dağıtma
ve değiştirme özgürlüğünü vermektir.  Eğer aradaki kimse özgürlüğü
alabilirse, bir çok kullanıcımız olabilir, fakat bu kullanıcıların
özgürlükleri olmazdı.  GNU yazılımını kamuya açmak yerine, ona özgürlük
paylaşım hakkı veriyoruz.  Özgürlük paylaşım hakkı, yazılımı dağıtan
her kimse, değiştirerek veya değiştirmeden, mutlaka sonraki kopyalama
ve değiştirme özgürlüğünü vermeli.  Özgürlük paylaşım hakkı bütün
kullanıcıların özgürlüklerinin olmasını sağlar.

Ayrıca Özgürlük paylaşım hakkı, programcıları da özgür yazılıma ekleme
yapmaya teşvik ediyor.  GNU C++ derleyicisi gibi önemli özgür
programlar sadece bu yüzden var.

Özgürlük paylaşım hakkı, özgür yazılımı geliştirmeye katkıda bulunmak
isteyenlere de gerekli izni veriyor.  Bu programcılar, çoğunlukla para
için neredeyse her şeyi yapabilen şirketler ve üniversiteler için
çalışıyorlar.  Bir programcı, topluma değişikliklerini katmak
isteyebilir ama iş vereni onun değişikliklerini bir mülk yazılım
ürününe çevirmek isteyebilir.

İş verene geliştirilmiş sürümlerin özgür yazılım dışında
dağıtılmasının yasal olmadığını söylediğimizde, iş veren genellikle
işten vazgeçmek yerine özgür yazılım olarak dağıtılmasına karar verir.

Bir programa özgürlük paylaşım hakkı vermek için, öncelikle onun telif
hakkı ile muhafaza edildiğini söylüyoruz; daha sonra herkese yasal
olan, programın kaynak kodunu veya dağıtma koşulları değiştirilmemiş,
ondan türetilmiş her hangi bir programı kullanma, değiştirme ve
yeniden dağıtma haklarını veren koşullarını ekliyoruz.

Mülk yazılım geliştiricileri, kullanıcıların özgürlüklerini almak için
telif hakkını kullanıyorlar; biz onların özgürlüklerini telif hakkını
kullanarak garanti ediyoruz.  Bu yüzden ismi "copyright" (right =>
sağ), kelimesini "copyleft" (left => sol) yaparak ters kullanıyoruz.

Özgürlük paylaşım hakkı, bir programı telif hakkı ile korumanın
yoludur.  Telif hakkından vazgeçmek değildir; aslında, vazgeçmek
özgürlük paylaşım hakkını imkansız yapardı.  "copyleft" içerisindeki
"left" kelimesi "to leave" (ayrılmak, terk etmek) eylemine bir ima
değil, sadece "right" (sağ) kelimesinin belirttiği yönün tersini ima
ediyor.  (left => sol)

Özgürlük paylaşım hakkı genel bir kavramdır ve genel bir kavramı direk
kullanamazsınız; kavramın sadece özel bir uygulamasını
kullanabilirsiniz.  GNU projesinde, çoğu yazılım için kullandığımız
özel dağıtım koşulları GNU Genel Kamu Lisansı (GNU General Public
Licence) içinde bulunmaktadır (HTML, metin ve Texinfo biçimlerinde
mevcut).  GNU Genel Kamu Lisansı kısaca GNU GPL olarak
kullanılmaktadır (GNU General Public Licence).  GNU GPL hakkında bir
Sıkça Sorulan Sorular sayfası da bulunmaktadır.  Neden FSF katkıda
bulunanlardan telif hakkı feragatı aldığı hakkında da okuyabilirsiniz.

Özgürlük paylaşım hakkının bir değişik hali ise GNU Daha Az Genel Kamu
Lisansı (LGPL, GNU Lesser General Public Licence) (HTML, metin ve
Texinfo biçiminde mevcut), bir kaç (hepsinin değil) GNU kütüphanesinde
uygulanmaktadır.  Uygun LGPL kullanımı için lütfen Neden bir sonraki
kütüphaneniz için Daha Az GPL kullanmamalısınız adlı yazıyı okuyun.

The GNU Free Documentation License (FDL) (available in HTML, text and
Texinfo) is a form of copyleft intended for use on a manual, textbook
or other document to assure everyone the effective freedom to copy and
redistribute it, with or without modifications, either commercially or
noncommercially.

Uygun lisans her kullanım kılavuzu ve GNU kaynak kod dağıtımına dahil
edilmiştir.

Bütün bu lisanslar telif hakkı sahibinin siz olduğu varsayılarak,
kolayca kendi işinize uygulayabilmeniz için tasarlanmıştır.  Bunu
yapmak için lisansı değiştirmenize gerek yoktur.  Sadece lisansın bir
kopyasını işinizin içine dahil edin ve kaynak kod dosyalarına da uygun
bir şekilde lisansı işaret eden uyarılar koyun.

Bir çok farklı program için aynı dağıtım koşullarını kullanmak, bir
çok farklı program arasında kodu kopyalamayı kolaylaştırıyor.  Dağıtım
koşulları aynı olduğu için koşulların birbiri ile uyumlu olmadığı
hakkında düşünmeye gerek yok.  Daha Az GPL, GPL ile korunan kodu başka
programa kopyalamanız için normal GPL dağıtım koşullarını
değiştirmenize olanak sağlıyor.

Eğer programınıza GNU GPL veya GNU LGPL ile özgürlük paylaşım hakkı
vermek istiyorsanız, tavsiye için lisans talimat sayfalarına bakın.
Lisansımızın bütün metnini kullanmak zorunda olduğunuzu unutmayın,
eğer kullanırsanız.  Her biri bütünün parçası ve kısmi kopyalara izin
verilmemiştir.

Eğer kullanma kılavuzunuza GNU FDL ile özgürlük paylaşım hakkı vermek
istiyorsanız, lütfen FDL metnin sonundaki talimatlara ve GFDL talimat
sayfasına bakın.  Kısmi kopyalara izin verilmemiştir.